Mẹo đơn giản nhận biết nano bạc thật, nano bạc giả

Giữa thị trường hỗn loạn thật ít giả nhiều, bạn cần phải tỉnh táo và thông thái để lựa chọn được sản phẩm chứa nano bạc thật. Sau đây là 8 dấu hiệu giúp bạn nhận biết khách quan nano bạc thật:

Nano bạc luôn có màu và hơi đục

Nano bạc luôn có màu dù nồng độ cao hay thấp, màu này do hạt nano kim loại hấp thụ ở bước sóng 400nm. Nano bạc thật có màu vàng hơi mờ đến đặc đục vàng xám không cho ánh sáng đi qua, nếu dùng đèn led chiếu vào dung dịch nano bạc 10 – 100ppm sẽ thấy ánh xanh. Dung dịch nano bạc có màu hơi vàng chanh -> xám (xem ảnh) và có độ nhớt nhẹ. Nếu sản phẩm nào không màu, trắng sữa hay trong suốt thì chắc chắn không chứa nano bạc thật. Nếu sản phẩm nano bạc không có màu thì rất có thể đây là muối bạc, có độc tính, dùng lâu sẽ ảnh hưởng sức khỏe.

Nano bạc đổi màu hoàn toàn theo nồng độ

Màu dung dịch nano bạc sẽ hoàn toàn biến đổi khi thay đổi nồng độ. Nano bạc có dải màu đa dạng từ đen sẫm (nano bạc >3000ppm-15000ppm) đến màu vàng chanh (<20ppm). Nồng độ nano bạc được sử dụng trong các chế phẩm nước súc miệng, hoặc gel rửa tay thường từ 1 đến 20 ppm do đó chúng có màu vàng nhạt (1-2ppm), vàng chanh (5-10ppm) đến màu vàng rất rõ (~20ppm).

pH dung dịch chứa nano bạc từ 4-6

Nano bạc có độ pH từ 4-6. Nếu sản phẩm có nano bạc mà pH không nằm trong dải này thì có 2 trường hợp xảy ra: Thứ 1, nano bạc không bền bị tụ lại (quan sát thấy vẫn đục). Thứ 2, bạn đã mua phải nano bạc giả.

Nano bạc thật có độ nhớt nhẹ và đặc hơn nước

Bản thân lớp vỏ tạo nano thường được làm bằng Polymer (ví dụ như PVA – poly vinyl Arylic), do đó, sản phẩm chứa nano bạc thật thường có độ nhớt, khi sờ trên tay sẽ thấy trơn nhẹ. Những dung dịch nano bạc rất loãng có thể không nhận biết được dấu hiệu này bằng mắt thường.

Nano bạc thật có tính tán xạ mạnh, nano bạc giả không cho ánh sáng đi qua

• Nano bạc có tính tán xạ mạnh. Các hạt nano phân tán trong dung dịch sẽ tán xạ ánh sáng mạnh và ngăn không cho ánh sáng thông thường đi qua. Có thể dùng tia laser hoặc dùng ngay đèn pin điện thoại để kiểm tra nhanh nano bạc thật hay giả:
• Sử dụng tia laser: Nếu tia laser đi qua dung dịch cho đường sáng hiện rõ thì đó là nano bạc thật.

Ảnh kiểm tra nano bạc thật giả bằng tia lazer

Nano bạc thật bền dưới ánh sáng mặt trời, nano bạc giả kết tủa chuyển màu đen

Dung dịch nano bạc không đổi màu khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Trong khi đó, muối bạc phơi nắng 1 ngày sẽ chuyển màu xám đen hoặc kết tủa đen. Có thể dùng phương pháp này test nhanh nhưng để đảm bảo độ bền vẫn nên bảo quản nano bạc ở nơi không có ảnh sáng mặt trời trực tiếp.

Nano bạc thật không phản ứng với muối, soda hoặc kiềm.

Lấy khoảng 100 ml sản phẩm nano bạc của bạn. Thêm vào đó 3,5g muối ăn, sôđa hoặc kiềm và lắc. Nếu sản phẩm chứa muối bạc sẽ có kết tủa trắng nhẹ, dung dịch trắng đục. Kết quả này sẽ ngả đen khi mang ra phơi nắng. Hiện tượng này là do muối bạc chứa ion Ag⁺ khi tác dụng với ion Cl^– trong muỗi sẽ có kết tủa AgCl.

• Nếu sản phẩm chứa nano bạc thật thì dung dịch không bị đổi màu, khi này bạc ở trạng thái Ag⁰ sẽ không phản ứng với ion Cl^–.
• Trường hợp không thấy kết tủa trắng mà dung dịch AgNPs có màu chuyển sang màu xám (hoặc đen) để khoảng 10-12h dung dịch trong veo và có 1 lớp màu xám dưới đáy. Thì chứng tỏ sản phẩm này có độ bền kém
• Một mẹo hay cho các bạn, nếu nước súc miệng có chứa cả muối và nano bạc thì khả năng cao đó là sản phẩm chứa nano bạc thật, tuy nhiên theo tiêu chuẩn trong dược điển về nano bạc, ion Ag+ <5% (nhỏ hơn 5%) trong dung dịch.

Nano bạc thật phản ứng với acid nitric

Cách này khá nguy hiểm và không thực sự thông dụng vì không phải ai cũng có thể mua hoá chất acid nitric để thử. Nano bạc khi lắc cùng acid nitric thì màu vàng sẽ biến mất, dung dịch trong suốt. Giải thích cho hiện tượng trên theo phường trình hóa học

Bạc kim loại bị chuyển thành AgNO3 (muối bạc nitrat – không màu)

Lưu ý: Khi cho HNO3 vào dung dịch nano bạc nhưng vẫn còn màu vàng thì có thể đây là màu tổng hợp (cần phân tích thành phần để xác minh lại).